Καλοκαίρι στο Ηράκλειο

Είναι ο πλέον πυκνοκατοικημένος νομός της Κρήτης και η πρωτεύουσά του, το Ηράκλειο, από τις περισσότερο πυκνοκατοικημένες πόλεις της Ελλάδας. Η τουριστική ζώνη του Ηρακλείου είναι από τις πιο αναπτυγμένες, με ξενοδοχεία διεθνών προδιαγραφών και μεγάλο αριθμό επισκεπτών-τουριστών, καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τα κεντρικά κομμάτια του νομού είναι από τα πιο ευλογημένα της χώρας μας, με απέραντους κάμπους, με καλλιέργειες κάθε είδους. Οι τουρίστες, ωστόσο, εκτιμούν ιδιαιτέρως τις άγριες, παρθένες παραλίες στα νότια, τα μνημεία του Μινωικού πολιτισμού, σε Κνωσό και Φαιστό και τις καυτές νύχτες γεμάτες ξεφάντωμα, στα βόρεια παράλια.
Τόποι γεμάτοι ιστορία
Το Ηράκλειο μπορεί να χαρακτηριστεί, χωρίς υπερβολή, το λίκνο του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού. Ο πρώτος πολιτισμός της Γηραιάς Ηπείρου αναπτύχθηκε εδώ και ήταν ο Μινωικός. Οι Μίνωες κυριαρχούν, όχι μόνο στην  Κρήτη αλλά και σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, από το 2.880 μέχρι το 1.400 π.Χ. Στην Κνωσό χτίζεται το μεγαλοπρεπές Παλάτι του Βασιλιά Μίνωα. Η ανακοπή της ακμής του Μινωικού Πολιτισμού έρχεται από μία μεγάλη φυσική καταστροφή (πιθανόν η μεγάλη έκρηξη του Ηφαιστείου της Σαντορίνης). Μετά το 1.400 π.Χ. έντονη είναι η παρουσία των Αχαιών και των Δωριέων και  αναδεικνύονται οι πόλεις Λύκτος και Ριζηνία. Με την κατάληψη της Κρήτης από τους Ρωμαίους άλλες πόλεις έρχονται στο προσκήνιο, η Χερσόνησος και η Γόρτυνα. Πολύ γρήγορα εξαπλώνεται ο Χριστιανισμός και την Πρώτη Βυζαντινή Περίοδο η περιοχή του Ηρακλείου γίνεται σπουδαίο Χριστιανικό Κέντρο.
Στα 824 την Κρήτη καταλαμβάνουν οι Σαρακηνοί και ο Χάνδακας, το σημερινό Ηράκλειο γίνεται Πρωτεύουσα και ταυτόχρονα ορμητήριό τους. Τους εκδιώχνει ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς το 961 μ.Χ. και σιγά-σιγά το Ηράκλειο ξαναγίνεται ισχυρό Χριστιανικό Κέντρο. Με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204 η Κρήτη και μαζί το Ηράκλειο περνούν στα χέρια των Βενετών μέχρι το 1669. Το Ηράκλειο γνωρίζει , μαζί με τις άλλες περιοχές της Κρήτης μοναδική πολιτιστική ακμή.. Το Ηράκλειο γίνεται η πρωτεύουσα Regno Di Candia,  κέντρο της Κρητικής Αναγέννησης που δημιουργεί την εξαιρετική Ζωγραφική της Κρητικής Σχολής. Δεν είναι τυχαίο ότι από εδώ ξεκινά ο μεγάλος Έλληνας ζωγράφος Δομίνικος Θεοτοκόπουλος, ο οποίος μαθητεύει δίπλα σε μεγάλους δασκάλους όπως ο Μιχαήλ Δαμασκηνός, και φεύγει για τη Δύση για να δοξάσει τη γενέτειρά του με το όνομα El Greco. Ακμάζουν όμως και η Μουσική και το θέατρο με έργα ανυπέρβλητα όπως ο Ερωτόκριτος και η Ερωφίλη.
Μετά από πολιορκία 22 χρόνων το Ηράκλειο πέφτει στα χέρια  των Τούρκων το 1669. Αιματηροί αγώνες και επαναστάσεις οδηγούν στην αυτονομία της Κρήτης το 1897 και στην ένωσή της με την Ελλάδα το 1913. Τέλος, στο Ηράκλειο γεννήθηκε και μεγάλωσε ο μεγαλύτερος κρητικός  λογοτέχνης Νίκος Καζαντζάκης.

Γνωριμία με την πόλη του Ηρακλείου
Το Ηράκλειο δεν θεωρείτο ποτέ μια όμορφη, τουλάχιστον από ρυμοτομικής άποψης, πόλη. Προσπαθώντας να βρεις άκρη μέσα στους στενούς και πολυσύχναστους δρόμους, σου έρχεται στη μνήμη η ιστορία του Μινώταυρου και της Αριάδνης στον Λαβύρινθο. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, γίνεται μια προσπάθεια να αλλάξουν προς το καλύτερο κάποια τμήματα της πόλης που απαιτούσαν επίμονα λίφτινγκ. Το πιο χαρακτηριστικό είναι η αλλαγή της όψης της περιοχής δυτικά του λιμανιού, εκεί που πρόσφατα ανακαινίστηκε το καθολικό μοναστήρι Πέτρου και Παύλου. Οι εργασίες στην παραλιακή ζώνη συνεχίζονται, ακόμη και σήμερα, και η όψη της πόλης αναμορφώνεται. Καλό θα είναι, όμως, να μην επιλέξεις το αυτοκίνητο για να γυρίσεις την πόλη, αλλά να το αφήσεις σε κάποιο από τα πάρκινγκ, που βρίσκονται στον περίβολο του Κάστρου.

Άγιος ΜηνάςΤο Κάστρο είναι και το πιο σημαντικό από τα κτίσματα που έμειναν στην πόλη από την περίοδο της Ενετοκρατίας. Πραγματικά εντυπωσιάζει το γεγονός ότι συνυπάρχουν αρμονικά με τη σύγχρονη πόλη τα βενετσιάνικα τείχη και η παλιά πόλη.  Ένας περίπατος θα μπορούσε από τηΧανιόπορτα να σας φέρει κοντά στην παλιά πόλη, που αναπαύεται στη νοτιοδυτική πλευρά του κάστρου και χάνεται, σιγά – σιγά, καθώς κατεδαφίζονται παλιά ερειπωμένα σπίτια. Από τα στενά της παλιάς και γραφικής παλιάς πόλης, κατηφορείστε προς τη θάλασσα και δείτε το βενετσιάνικο λιμάνι, που επίσης αναμορφώνεται, με το φρούριο Κούλεςνα αποτελεί το σήμα κατατεθέν στην είσοδό του.

Πραγματικά μια πρωτόγνωρη εμπειρία, όμως, είναι η επίσκεψη στο αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου. Εκεί υπάρχουν τα σπουδαιότερα ευρήματα του Μινωικού Πολιτισμού, από ανασκαφές στην Κνωσό, τη Φαιστό, τα Μάλλια, την Αγία Τριάδα και τα υπόλοιπα κέντρα των Μινωητών. Εκθέματα από τα Βυζαντινά χρόνια μέχρι και τον εικοστό αιώνα θα μπορέσετε να θαυμάσετε στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Δείτε εδώ σε ειδικές αίθουσες του Μουσείου τη μακέτα της πόλης του Ηρακλείου κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας και το σημαντικό πρώιμο έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου «Όρος Σινά».

Περιπλανώμενοι εντός των τειχών, θα περάσετε από την πλατεία όπου βρίσκεται η μητροπολιτική εκκλησία του Αγίου Μηνά. Αληθινά επιβλητική, είναι από τα πιο χαρακτηριστικά κτίσματα βυζαντινής αρχιτεκτονικής της Κρήτης, σε ρυθμό σταυροειδή εγγεγραμμένο με τρούλο που εδράζεται σε υψηλό τύμπανο. Εσωτερικά, η διαρρύθμισή του παραπέμπει σε στοιχεία τρίκλιτης βασιλικής. Πλάι της βρίσκεται ο παλιότερος ναός, με αρχιτεκτονικά στοιχεία που παραπέμπουν σε καθολική εκκλησία και είναι διακοσμημένο με πολλές τοιχογραφίες μεγάλων αγιογράφων της Κρήτης και όχι μόνο.

Στο αίθριο του Δημαρχείου (Λότζια)Ένα από τα χαρακτηριστικότερα κτίρια της πόλης, όμως, και σίγουρα από τα πιο όμορφα αισθητικά, είναι η Λότζια της Κάντια. Το κτίσμα που διασώζεται σήμερα κτίστηκε περίπου το 1628 από το γενικό προβλεπτή Φραγκίσκο Μοροζίνι και βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, στην πλατεία Καλλεργών, στην οδό Μαρτύρων 25ης Αυγούστου, τη Ρούγα Μαΐστρα των Ενετών. Σήμερα, μετά την ανακατασκευή του που ξεκίνησε το 1962, στεγάζει το Δημαρχείο της πόλης. Το 1987, μάλιστα, πήρε το πρώτο βραβείο EUROPA NOSTRA, ως το πιο καλά αναπαλαιωμένο και συντηρημένο Ευρωπαϊκό μνημείο της χρονιάς.

Στην ίδια περιοχή, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να περάσει από το πιο χαρακτηριστικό μνημείο της πόλης, την πλατεία “Λιοντάρια”, που αποτελεί το σημείο συνάντησης ντόπιων και ξένων. Τα ραντεβού δίνονται εδώ, μπροστά στο συντριβάνι. Σε πολύ μικρή απόσταση από την πλατεία, είναι χτισμένο το κτίριο της Δημοτικής Πινακοθήκης. Το αληθινά εντυπωσιακό κτίριο της πινακοθήκης είναι η βασιλική του Αγίου Μάρκου που κτίστηκε το 1239 στην PLAZZA DELLE BIADE (πλατεία των Σιτηρών) κι ήταν, κάποτε, ο καθεδρικός Ναός της Κρήτης. Σε απόσταση 100 μέτρων, θα δείτε και το Μεσαιωνικό Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης που στέγαζε το πανεπιστήμιο, στη διάρκεια του Μεσαίωνα. Σήμερα, προσφέρει στέγη σε μία σημαντική συλλογή πινάκων της Κρητικής Αγιογραφίας.

Πλατεία "Λιοντάρια"Ολοκληρώνοντας την περιήγησή σας στην πόλη του Ηρακλείου, θα μπορούσατε να επισκεφτείτε τον τάφο του μεγάλου μας λογοτέχνη Νίκου Καζαντζάκη. Βρίσκεται στο νότιο τείχος, στον προμαχώνα Μαρτινέγκο.

Διαδρομές γύρω στα χωριά και στις ακτές του νομού
Είναι δύσκολο να δώσεις σε ένα κείμενο όλες τις διαδρομές που παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Θυμηθείτε, ωστόσο, ότι η αληθινή ομορφιά του Ηρακλείου βρίσκεται στα χωριά του. Μην λησμονήσετε, λοιπόν, να επισκεφτείτε τις Αρχάνες, ένα παραδοσιακό χωριό, που αποτελεί πρότυπο κρητικού οικισμού και έχει αναδειχθεί ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι κάτοικοί του παλεύουν να διατηρήσουν τα στοιχεία που το κάνουν να ξεχωρίζει. Βρίσκεται περίπου 20 χιλιόμετρα νότια του Ηρακλείου και θα σας προκαλέσει να το περπατήσετε και να κάνετε τις αγορές σας από τα φροντισμένα μαγαζιά με τα παραδοσιακά προϊόντα και είδη λαϊκής τέχνης. Αξίζει τον κόπο να μπείτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο του χωριού και στη συνέχεια στο Λαογραφικό.

Τάφος Νίκου ΚαζαντζάκηΣτο κοντινό χωριό τωνΠεζών, θα αντιληφθείτε αμέσως ότι η αγροτική παραγωγή αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο της οικονομίας της περιοχής. Η Ένωση Πεζών θα σας προσφέρει κυρίως κρασί και ελαιόλαδο υψηλής ποιότητας. ΤοΑρκαλοχώριείναι το επόμενο μεγαλοχώρι και έδρα δήμου (τουλάχιστον προ Καλλικράτη). Επισκεφτείτε εδώ το Ιερό Σπήλαιο Αρκαλοχωρίου, που βρίσκεται στο λόφο του Προφήτη Ηλία, δυτικά του οικισμού.

Ασφαλώς και θα αφιερώσετε χρόνο στον Αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού. Ο αρχαιολόγος Έβανς που δούλεψε εδώ για να αποκαλύψει τον αρχαίο μινωίτικο πολιτισμό, έκανε παρεμβάσεις, για πολλούς, υπέρ του δέοντος. Τα συμπληρώματά του, αν και αυθαίρετα για κάποιους συναδέλφους του, έχουν αναδείξει την Κνωσό ως τον σημαντικότερο αρχαιολογικό τόπο του νησιού.

Αρκετό ενδιαφέρον παρουσιάζει και στα νότια Η Φαιστός, που θα συμπληρώσει τις εντυπώσεις που θα σας έχει αφήσει η Κνωσός. Το ανάκτορο της Φαιστού είναι ένα από σημαντικότερα μινωικά ανάκτορα και το δεύτερο σε μέγεθος, μετά από αυτό της Κνωσού. Στο χωριό Βώροι, δίπλα στη Φαιστό υπάρχει το Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας με σημαντικά εκθέματα από τις κορυφαίες καλλιτεχνικές εκφράσεις του κρητικού λαϊκού πολιτισμού μέχρι τις ημέρες μας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αφορμή για περιπλάνηση παρουσιάζουν τα χωριά στην περιοχή του Καστελίου, εκεί που διαμορφώνεται το νέο αεροδρόμιο της πόλης. ΗΚασταμονίτσα, η Αρμάχα, το Γεράκι, το Αμαριανό και τα υπόλοιπα είναι μικροί οικισμοί με ιδιαίτερο χρώμα. Ξεχωριστό για την αρχιτεκτονική του είναι το χωριό Βιάνος, κοντά στα σύνορα με το Λασίθι, που θα το δείτε να αναγράφεται σε πολλές πινακίδες, καθώς θα διασχίζετε τα κεντρικά του νομού, μέσω της Νέας Εθνικής Οδού. Ο νέος δρόμος, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, θα σας οδηγήσει σε απίθανες παραλίες, στα νότια. Θυμηθείτε τον Τσουτσουρό, τοΜαριδάκι, τον Κερατόκαμπο, την παραλία “στου Ληστή”και στο Λέντα. Μυρωδιά λουτρόπολης για πόλη την οικογένεια αναδίδει η Αγία Γαλήνη, που βρίσκεται επίσης στα νότια, ενώ αν βρεθείτε στην περιοχή, μην ξεχάσετε τα θρυλικά Μάταλα, που μπορεί να θυμίζουν ελάχιστα τη δόξα της εποχής των χίπις, αλλά κουβαλούν ένα όνομα βαρύ σαν ιστορία.

Στου ληστήΟι Μοίρες είναι από τις πιο φημισμένες και γραφικές Κωμοπόλεις της Κρήτης ενώ κυριολεκτικά στο πιο νοτιοδυτικό σημείο του νομού είναι χτισμένη και αξίζει να την επισκεφτείτε.  Κοντά στα Μάταλα βρίσκεται η ιστορική Κωμόπολη Τυμπάκι, όχι μακριά από την Αρχαία Φαιστό και το αξιόλογομοναστήρι της Καβιλιανής. Βορειότερα, στις απόκρημνες πλαγιές της Ίδης βρίσκεται η Μονή Βροντιτσίου. Σημαντική ακόμη, στις νότιες ακτές του νομού, είναι η Μονή Κουδουμά, στην οποία θα φτάσετε με κάποια ταλαιπωρία αλλά θα αξίζει σίγουρα τον κόπο.

Από τα πράγματα που θα σας μείνουν αξέχαστα στο νομό Ηρακλείου είναι μια περιήγηση στα κρυφά μονοπάτια της Ίδης. Στο Οικολογικό πάρκο Γιούχτα υπάρχει μία από τις μεγαλύτερες ποικιλίες αρπαχτικών πουλιών στην Ευρώπη. Μερικά από τα σημαντικότερα σπήλαια του νησιού βρίσκονται στα όρια του νομού Ηρακλείου. Στα δυτικά το Ιδαίον Άντρονκαι το σπήλαιο των Καμάρων και ακριβώς στα όρια με το Λασίθι το Δικταίον Άντρον.

Η πιο τουριστική περιοχή ολόκληρης της Κρήτης είναι αναμφίβολα η φημισμένη Χερσόνησος στα βόρεια του νομού με κατεύθυνση προς Αγ. Νικόλαο. Οι ορεινοί όγκοι στα νότια του νομού Ηρακλείου αλλάζουν εντελώς την εικόνα του νησιού και της δίνουν μια άγρια ομορφιά. Μιλάμε για ταΑστερούσια Όρη νότια της διαδρομής Πύργου – Μοιρών.

Πως θα φτάσετε στο Ηράκλειο

Το αεροδρόμιο του Ηρακλείου βρίσκεται στην ανατολική έξοδο της πόλης. Εκεί φτάνουν καθημερινά δρομολόγια από την Αθήνα τη Θεσσαλονίκη τη Ρόδο τη Σαντορίνη τη Μύκονο την Πάρο.
Για τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια, φέτος είναι για τους επισκέπτες του νησιού η ιδανικότερη χρονική συγκυρία. Τρεις διαφορετικές εταιρείες (Μινωικές, ΑΝΕΚ και Superfast Ferries) πραγματοποιούν δρομολόγια από και προς το Ηράκλειο και ο ανταγωνισμός έχει οδηγήσει σε “τρελές” προσφορές. Αρκεί να το ψάξετε λίγο και να κλείσετε εγκαίρως τα εισιτήριά σας.
Ηράκλειο - Τοπική κουζίνα

Στην πόλη και τα χωριά του Ηρακλείου, η αυθεντική κρητική κουζίνα έχει την τιμητική της. Απολαύστε αρνάκι και κατσικάκι στη γάστρα, χοχλιούς μπουμπουριστούς, κουνέλι στιφάδο, ντάκο και, φυσικά, τα μοναδικά κρητικά τυριά, τη γραβιέρα, το ανθότυρο, τη μυζήθρα, μαγειρεμένα με το εξαιρετικό κρητικό ελαιόλαδο και συνοδευμένα με το κρητικό κρασί και ρακή για τη χώνεψη.

Τι θα αγοράσετε από το Ηράκλειο

Ασφαλώς, τα προϊόντα της κρητικής γης θα είναι πρώτα σε προτίμηση. Πάρτε μαζί σας ελαιόλαδο, κρασί, ρακή (αρκεί να βρείτε τον σωστό “μάστορα”), ελιές, αλλά και παξιμάδια, χυλοπίτες, τραχανά. Στα χωριά  θα βρείτε υφαντά και πήλινα αντικείμενα τέχνης.
Διαμονή στο Ηράκλειο

Στο Ηράκλειο και γενικότερα στην Κρήτη, βρίσκεις δωμάτιο χωρίς να έχεις καν φροντίσει από πριν. Επειδή, όμως, όσο πιο προνοητικοί είστε τόσο θα γλιτώσετε την ταλαιπωρία, επικοινωνήστε με την Ένωση Ξενοδόχων Ηρακλείου (281 0288108) ή μπείτε στην ιστοσελίδα του δήμου Ηρακλείου (http://www.heraklion.gr/visitor/residence/residence.html).

Ηράκλειο - Χρήσιμα Τηλέφωνα

Νομαρχία Ηρακλείου: 2813 400200
Δήμος Ηρακλείου: 2810 399399
Διεύθυνση Τουρισμού Κρήτης: 2810 246100
Βενιζέλειο Νοσοκομείο: 2810 368000-29
Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο (ΠΑΓΝΗ): 2810 392111
Αστυν. Τμήμα Ηρακλείου: 2810 274010/ 274190
Τουριστική Αστυνομία: 2810 274046
Λιμεναρχείο Ηρακλείου: 2810 244912
Αεροδρόμιο Ν.Καζαντζάκης: 2810 228402
ΚΤΕΛ Ηρακλείου-Λασιθίου: 2810 245019
ΚΤΕΛ Χανίων-Ρεθύμνης: 2810 221765