Με ιστιοπλοϊκό στις Μικρές Κυκλάδες

Μικρές αποστάσεις, αμέτρητοι υπήνεμοι όρμοι για το μελτέμι, εκπληκτικές αμμουδιές, ήσυχη ζωή. Οπως ονειρευόμαστε το καλοκαίρι μας…

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΝΤΩΝΗΣ ΙΟΡΔΑΝΟΓΛΟΥ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: LES MEYERS
Kαλές δονήσεις. Ανοιχτά της Νάξου και η πλώρη σκίζει το μπλε νερό που φωσφορίζει. Η παρέα λιάζεται στο κατάστρωμα του ιστιοφόρου πίνοντας μπίρες και ακούγοντας τζαζ από το iPod station. Σε λίγο βλέπουμε τον βορινό κάβο της Καλοταρίτισσας: ο κάθετος μαύρος του γρανίτης πορτοκαλίζει στο απογευματινό φως με τα πόδια του στα ερεβώδη βάθη. Μυρίζει στεριά, θυμάρι και φασκομηλιά. Φουντάρουμε στον όρμο της Καλοταρίτισσας, μια μικρή λίμνη προστατευμένη από τον καιρό. Σταυρός λέγεται το λιμανάκι της Δονούσας. Είναι μικρό και ζόρικο στον Γαρμπή. Η αμμουδιά είναι ζωγραφιά και τα νερά να τα πιεις στο ποτήρι.
Η Δονούσα έχει καμιά 120αριά κατοίκους, έχει παιδιά, έχει μέχρι και λύκειο. Ολοι ζουν κάνοντας λίγο απ' όλα. Εχει μια ήσυχη ζωή που ελάχιστα ταράζεται από το τρελό κυκλαδίτικο καλοκαίρι. Οδηγάμε τους ψηλούς λόφους ώς το Μερσίνι, έναν αρχετυπικό κυκλαδίτικο οικισμό. Συνεχίζουμε προς την Καλοταρίτισσα περνώντας από τον Μοσχονά, τον γεμάτον Αθήρι και Κρητικό μικρό αμπελώνα του νησιού. Από πάνω ο Πάπας, η ψηλότερη κορυφή, και κάτω ο όρμος - χθεσινό μας καταφύγιο, μια τιρκουάζ ακουαρέλα, με πολύ μπλε και λίγο κίτρινο. Γιατί όμως λέγεται Δονούσα; Γιατί είναι το ανατολικότερο νησάκι, καταμεσής στο Αιγαίο, έρμαιο των ανέμων που το δονούν. Μάλιστα. Περιμένατε λιγότερο ποιητική ερμηνεία σε τέτοιο τόπο;
Κούφιο είναι, όχι κουφό!
Καβατζάρουμε το βορινό κάβο στο Επάνω Κουφονήσι και μπαίνουμε στο Πορί. Τα νερά είναι εντελώς τροπικά - το χρώμα τους είναι βγαλμένο από φυλλάδιο για την Καραϊβική. Παραπλέουμε τις διάσημες αμμουδιές της Ιταλίδας, του Χαρακόπου, του Φοίνικα, στεφανωμένες από τους λευκούς κυβόλιθους των rent rooms και των εξοχικών. Ναι ξέρω, το Κουφονήσι (το Επάνω) αναπτύσσεται ταχύτατα. Το μυστικό του χαμένου Παραδείσου των '70s και των '80s διέρρευσε εδώ και χρόνια. Εξάλλου, είναι το πιο μεγάλο και πολυάνθρωπο νησί των Μικρών Κυκλάδων. Από τους 360 μόνιμους κατοίκους το 70% είναι ψαράδες. Τα Κουφονήσια έχουν αναλογικά με τον πληθυσμό το μεγαλύτερο αλιευτικό στόλο στην Ελλάδα! Γι' αυτό άλλωστε και οι ντόπιοι θεωρούν το εισόδημα από τον τουρισμό απλώς συμπληρωματικό - η θάλασσα τους θρέφει. Κι οι νέοι; Μένουν, πού να πάνε; Στα σχολεία υπάρχουν 70 παιδιά. Εως και ΤΕΕ έχει, παρακαλώ.
Μεσημεριανός περίπατος στα στενά της Χώρας. Ακίνητος χρόνος πηγμένος από τη ζέστη, το αλύπητο λευκό και τις κάθετες σκιές. Αυλές με μπουκαμβίλιες, μουριές, δεντρολίβανα, αγιόκλημα, άσπρες ξερολιθιές με δίχτυα αντί για συρματόπλεγμα. Είναι κουφό το Κουφονήσι; Οχι, λένε ότι το έβγαλαν έτσι από τις πολλές σπηλιές: είναι κούφιο, καθώς το σιγοτρώει η θάλασσα. Οσο για το Κάτω Κουφονήσι, είναι κούκλα το απόγευμα. Ακατοίκητο. Μόνο μια ταβερνούλα, το κατάλευκο ξωκλήσι της Παναγίας να θυμίζει τα θορυβώδη πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου, λίγα χωράφια και ένας παράταιρος φοίνικας. Κι οι ακτές είναι απλώς μούρλια. Δεν χορταίνεις να θαυμάζεις αυτά τα ανεμοδαρμένα βράχια.
Σκίνα και πειρατές
Το Αιγαίο φρεσκάρισε τον αγέρα του. Το σκάφος γέρνει ηδονικά: ώρα για σπορ. Πάμε ώς την Κέρο και στρίβουμε παίρνοντας τον καιρό δευτερόπριμα: βιντζιρέλο, μαντάρι, μάτσα, μούδες, μουδόσκοινα, πρυμάτσα, τζένοα, μεγίστη, μπούμα, ξάρτια και ξαρτόριζες, εντρυφούμε στο ιστιοπλοϊκό λεξιλόγιο. Το πανί βουίζει. Είναι μια βαθιά κατάδυση στα άδυτα της ναυτοσύνης, μια ασύλληπτης ομορφιάς επαφή με τα στοιχειά, τους δαίμονες και τις θεότητες του Αιγαίου, με τα βρεγμένα αγάλματα που κοιμούνται βαθιά στις θαλασσινές τους σπηλιές. Ε, δίπλα στην Κέρο είμαι, τι να σκέφτομαι; Ο ερημότοπος που έκρυβε τόσες χιλιάδες χρόνια τα ομορφότερα ειδώλια του Κυκλαδικού Πολιτισμού είναι έρημος και σήμερα, γεμάτος αγριοκάτσικα, αφιλόξενες ακτές και τα καλοκαίρια με κάμποσους αρχαιολόγους που ψάχνουν το κυκλαδίτικο φως στο ζεστό χώμα.
Φτάνουμε σε λίγο στη Σχοινούσα, ένα σχεδόν επίπεδο χαμηλό νησόπουλο, με καμπύλες πολλές και στην κορφή τους, σαν πέτρινες ρώγες, οι έρημοι ανεμόμυλοι. Κάποτε στον όρμο του Μερσινιού φουντάρανε πειρατές. Και με το δίκιο τους, διότι είναι από τους πιο ασφαλείς του Αιγαίου. Σήμερα δένουν οι ιστιοπλόοι. Πλαγιοδετούμε και σαλτάρουμε σε ένα αγροτικό για να ανεβούμε ώς τη Χώρα, ένα όμορφο, γλυκό χωριό με μια λιλιπούτεια πλατεία. Η σκόνη μπαίνει στην καρότσα του αγροτικού που μας πάει στη Μεσαριά, το άλλο όμορφο χωριουδάκι της Σχοινούσας. Ησυχο, με ελάχιστους κατοίκους και ολόγυρα μπαξεδάκια, χωραφάκια και αμπελάκια, όλα άνυδρα, φίσκα στα πεντανόστιμα φασολάκια, ντομάτες και καρπούζια. Εύφορο νησί πάντα η Σχοινούσα, ερημωμένο τρις από πειρατές και σεισμούς, ανήκε στην Αμοργιανή Μονή Χοζοβιώτισσας. Τα σκίνα με τα χρόνια ξεριζώθηκαν και έγιναν χωράφια. Εμειναν στο όνομα όμως. Η Σχοινούσα μάς χαρίζει θέα από όποιο χωματόδρομο και να οδηγήσουμε. Μόνο χωματόδρομους ε; Και παραλίες; Πάνω από μια ντουζίνα, όλες αμμουδερές· ένας γαλανός παράδεισος.
Ηράκλειες δυνάμεις
Και η Ηρακλειά ήταν ιδιοκτησία της Μονής Χοζοβιώτισσας, η οποία επέτρεψε να έρθει στο νησί κόσμος από την Αιγιάλη και να το ξεχερσώσει, παραχωρώντας το 50% των εσόδων στη Μονή. Το ξεχέρσωμα του αγριότοπου ήταν σίγουρα ηράκλεια προσπάθεια. Γι' αυτό μάλλον τη λένε Ηρακλειά: γιατί εδώ ζούσαν πολύ δυνατοί άνθρωποι… Πάνω από την εξαιρετική αμμουδιά στο Λιβάδι ένα παλιό κάστρο και ένα γιαπί - μελλούμενο ξενοδοχείο. Αρμιρίκια, πικροδάφνες και στις πλαγιές κέδροι και σκοινιές άφθονες. Η Παναγιά είναι το επάνω χωριό, ένας χαριτωμένος οικισμός κτηνοτρόφων: λευκά σπιτάκια, μάντρες με φραγκοσυκιές και γιασεμιά, αυλές γεμάτες βικοκρίθαρα και γιδίλα ανακατεμένη με θυμάρι, ρίγανη και ζεστό κοκκινόχωμα. Ολόγυρα ψηλοί λόφοι, η κορφή του Πάπα με το λευκό περιστεράκι του Προφήτη Ηλία και ένας χωματόδρομος που οδηγεί στον Αγιο Αθανάσιο, ένα εγκαταλελειμμένο χωριό - σχολείο μιας εντελώς χαμένης κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής: πέτρινα -καθόλου άσπρα- σπίτια, καμάρες και τόξα, άδεια ξύλινα ντουλάπια, μια εφημερίδα του 1956 μέσα, πιθάρια, ξύλινες στέγες και φραγκοσυκιές δέντρα ολάκερα. Και το μπλε να μπαίνει στο τοπία από παντού…
Αφήνουμε το νησί να τρεμουλιάζει στο μεσημεριανό φως και το παραπλέουμε από νότια χαζεύοντας τους θεόρατους γρανίτες του Μέριχα να χάνονται στην μπλε άβυσσο: το ταξίδι τελειώνει με μια απολαυστική ιστιοπλοΐα ώς την Πάρο. Ο καιρός φρεσκάρισε.
Ας βάλουμε τις νιτσεράδες…

ΚΟΣΤΟΣ
Ενα ιστιοπλοϊκό στα 40 πόδια (13 και κάτι μέτρα) με τρεις καμπίνες (φιλοξενεί άνετα 6 άτομα και με στριμωξίδι 8) θα σας στοιχίσει στη high season φέτος περίπου 3.200 € την εβδομάδα (για το αντίστοιχο τετρακάμπινο 43 ποδών υπολογίστε κάπου 4.000 €).
Αν δεν έχετε έμπειρους καπετάνιους στην παρέα θα χρειαστείτε και έναν σκίπερ (140 € την ημέρα συν το φαγητό του).
Για το πετρέλαιο μιας εβδομάδας (δρομολόγιο Πειραιάς - Μικρές Κυκλάδες - Πειραιάς) υπολογίστε κάπου 250 €. Αν δώσετε και 350 € στο σούπερ μάρκετ και γεμίσετε προμήθειες, το σύνολο μιας εβδομάδας για 6 άτομα έρχεται στα 3.800 (χωρίς σκίπερ). Δηλαδή περίπου 640 € κατ' άτομο.
ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Ολα τα νησιά συνδέονται με τον Πειραιά (Blue Star Ferries: 210-89.19.800, www.bluestarferries.gr και GA Ferries: 210-45.11.720, www.gaferries.gr) και καθημερινά με τη Νάξο με τον θρυλικό Σκοπελίτη (22850-71.269). Μεταφορές στα κοντινά νησιά με καΐκι κάνει ο Πράσινος από το Κουφονήσι (6945042548). Ιστιοπλοϊκό σκάφος μπορείτε να νοικιάσετε από τη βάση της Vernicos Yachts στην Πάρο (210-98.96.023). Από Πειραιά με ιστιοφόρο είναι κάπως μακρινό ταξίδι και το καλοκαίρι θα επιστρέφετε με μελτέμι όρτσα. Αν το κάνετε, θέλετε καλύτερα δύο εβδομάδες ναύλο.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Κουφονήσια: Κορυφαίες επιλογές είναι το ξενοδοχείο Αίολος, με αιγαιοπελαγίτικη αισθητική και ωραία πισίνα (22850-74.206, www.aeoloshotel.com) και το Κέρος (22850-71.601).
Σχοινούσα: Κορυφαίο το ξενοδοχείο Lioliou (22850-71.975). Ακόμη: Ηλιοβασίλεμα (22850-71.948) και Προβάλωμα (22850-71.936).
Ηρακλειά: Η Βίλα Ζωγράφος (22850-71.946) είναι η καλύτερή σας επιλογή, ενώ πολύ καλά είναι και τα Anna's Place (22850-74.234) και Villa Glafkos (22850-71.892).
Δονούσα: Σημειώστε τα δωμάτια του Σπύρου Σκοπελίτη (22850-52.296), της Χρύσας Πράσινου (22850-51.575) και της Ειρήνης Μαρκουλή (22850-51.569).
ΦΑΓΗΤΟ
Τα ντόπια κατσικάκια είναι γαστρονομικό highlight. Ζητήστε το πατατάτο (κρέας με πατάτες κοκκινιστό), ντόπια φάβα, κατσίκι γεμιστό και μαγειρευτά με ντόπια άνυδρα λαχανικά. Και πάνω απ' όλα, ψάρια και θαλασσινά ολόφρεσκα!
Στη Δονούσα: Ηλιοβασίλεμα, Αποσπερίτης και Κύμα, οι καλύτερες επιλογές.
Στο Επάνω Κουφονήσι: Ο Καπετάν Νικόλας (η καλύτερη αστακομακαρονάδα στις Κυκλάδες!), το Στέκι της Μαρίας (ούζα!), το Ρεμέτζο και ο καπετάν Δημήτρης είναι σχεδόν κλασικά.
Στο Κάτω Κουφονήσι: O θρυλικός Βενετσάνος έχει κορυφαία κρέατα και ξυλόφουρνο πολύ δυνατό.
Στη Σχοινούσα: Μερσίνι - Νικόλας (ταβέρνες στο λιμάνι για σκαφάτους). Στη Χώρα να πάτε στη Μαργαρίτα και στην Ποθητή (κατσίκι γεμιστό, σκορπίνα με μακαρόνια ) και στην ταβέρνα Μελτέμι.
Στην Ηρακλειά: Σύρμα, Πεύκος, Μαϊστράλι είναι από τα πιο γνωστά. Ψάξτε και το πολύ καλό Στέκι στο Πάνω Χωριό.
ΑΞΙΖΕΙ
• Να κολυμπήσετε σε μερικές από τις ομορφότερες αμμουδιές του Αιγαίου. Σημειώστε: Πορί στα Κουφονήσια. Ψιλή Αμμος και Τσιγκούρι στη Σχοινούσα. Λιβάδι και Φύκιο στη Δονούσα. Λιβάδι (υπάρχει ένα σε όλα σχεδόν τα νησιά!), Αγιος Γεώργιος και Βουρκαριά στην Ηρακλειά.
• Να κάνετε βόλτα στην ενδοχώρα των νησιών: θα δείτε ένα Αιγαίο που δεν θα το πιστεύετε ότι υπάρχει ακόμη. Ανέγγιχτα από τη λαίλαπα του τουρισμού κυκλαδίτικα χωριουδάκια, παλιοί αγρότες, ψαράδες, γεωργοί και μπακάληδες και ρυθμοί πολύ πολύ χαλαροί.
• Να δείτε το δειλινό στο Κάτω Κουφονήσι, στο στενό. Πορφυρά πορτοκαλιά βράχια και τεράστιοι μονόλιθοι που πετιούνται από το νερό και θυμίζουν Ταϊλάνδη. Αν έρθετε με ιστιοπλοϊκό, να πάρετε το dinghy και να πλεύσετε εδώ το απόγευμα.
• Να δέσετε το σκάφος στην Καλοταρίτισσα της Δονούσας και να περάσετε το βράδυ εκεί. Είναι σαν λίμνη και όλα τόσο γαλήνια που θα ξεκουραστεί η ψυχή σας. Ξυπνήστε πολύ πρωί και βουτήξτε στα τυρκουάζ νερά με διαφάνειες Ερυθράς Θάλασσας…
• Να έρθετε στον όρμο της Αλιμνιάς, στην Ηρακλειά, και να βουτήξετε με μάσκα και αναπνευστήρα. Στα 8 μέτρα βάθος, πάνω στη βελουδένια ποσειδωνία, είναι ξαπλωμένο ένα ατόφιο γερμανικό υδροπλάνο από τον καιρό της Κατοχής. Μπορείτε να το δείτε ωραιότατα από τη επιφάνεια (φαίνεται και από το σκάφος!) και αν φοράτε πτερύγια κάντε μια βουτιά να τρομάξετε τις στηροπούλες που ζουν μέσα στο κόκπιτ!
ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΚΑ TIPS
Νερό γενικά θα βρείτε και στα τέσσερα νησιά. Αλλά όχι πολύ. Καύσιμο θα πάρετε μόνο στο Επάνω Κουφονήσι (22850-71.457). Ρεύμα δεν θα πάρετε από πουθενά.
Ολα τα νησιά έχουν ασφαλή αγκυροβόλια και όρμους - καταφύγια σε όλους τους καιρούς: είναι γενικά ιστιοπλοϊκός παράδεισος! Προσοχή μόνο στους νοτιάδες (όλα τα λιμάνια έχουν νότιο προσανατολισμό) και στη ρεστία τους.
Τώρα για τα της διαβίωσης στο σκάφος, οργάνωσης ταξιδιού κ.λπ. θέλετε ολόκληρο βιβλίο. Διαβάστε το «Εγχειρίδιο του Καλοφαγά Ιστιοπλόου» (εκδόσεις Ψίχαλου). Εχει πολλά πολύτιμα, εκτός από συνταγές.
INFO:
Κωδικός κλήσης: 22850
Κουφονήσια: Κοινότητα 71.379, Αστυνομία 71.375, Ιατρείο 71.370
Δονούσα: Κοινότητα 51.600, Ιατρείο 51.506
Ηρακλειά: Κοινότητα 71.545, Ιατρείο 71.388
Σχοινούσα: Κοινότητα 71.170, Ιατρείο 71.385.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - ΤΑΞΙΔΙΑ